وبلاگ شخصی علی پیروزمند

این پست به بهانه‌ی وایرال شدن ویدئوی ضبط شده از مزاحمتهای جنسی در خیابانهای مشهد که احتمالا آنرا دیده‌اید، نوشته شده، و شما قرار است راجع به اذیت‌های جنسی بخوانید.

(مطالعه 8 دقیقه)

قطعا که همه از شدت ناخوشایند بودن آزارهای خیابانی میدانیم. همه میدانیم که آزار جنسی بد، معیوب و محکوم است. جمعا تا خرخره پر شده ایم از بحث‌هایی مثل (تقصیر کیست؟ دولت چرا کاری نمیکند؟ فلان امام جمعه چه گفته؟ آن فرد چه خواسته و... ) و اما چیزی که در این میان یافت نمی‌شود راهکار است برای پیشگیری و مقابله؛ آموزشیست برای آنچه که باید انجام داد. آنچه که باید گفت و هرآنچه که نباید. شاید اینها بیش از هر زمان مورد نیاز ما هستند. فلذا این مقاله چکیده ایست شامل اطلاعاتم و همچنین تجربیات اطرافیانم از نکاتی که شاید لازم و ضروریست در این‌باره بدانید. 

در ایران به کمک فضای مجازی و رسانه‌هایی که محتوای فارسی در آنها منتشر میشود، به لطف افزایش سطح آگاهی تابو شکنی کوچکی رخ داده که به افراد اجازه را می‌دهد تنها نباشند و به دفاع از حقوق خود در قبال فرد متجاوز بپردازند. اما یک امر بدیهیست که خب همه‌ی این افراد چه تعدادی هستند؟ 

طبق آمار در سال گذشته 1650مورد تجاوز در استان تهران گزارش شده. سوال اینجاست که آیا این تمامی آن چیزی است که رخ داده؟ قطعا که نه.

در قانون اساسی کشور حمایت از قربانی های تجاوز در حداقل ترین میزان خود قرار دارد و نتایج آمار نشان دهنده‌ی این است که تنها کمتر از یک درصد از 5درصدی که تجاوز را گزارش کرده‌اند به نتیجه می‌رسند و این به خودی خود نشان از حاد بودن معضل مورد بحث داد. این آمار ها زمانی تراژدی تر میشوند اگر بدانید حداقل 80 درصد از تجاوزات جنسی اصلا گزارش نمیشوند.

- آزار جنسی چیست؟

 به زبان ساده هر نوع کنشی که باعث ایجاد احساس ناامنی در شخص دیگر شود را آزار است. و آزار جنسی نیز شامل هرآنچیزیست که در قبال شخص دیگری ظاهر شده و دارای مضمون جنسیتی باشد، این اذیت میتواند نگاهی/کلامی و رفتاری باشد. 

تعریف فوق شامل هر نوع کنش ناخوشایندی‌ است که توهین‌آمیز، تحقیرکننده یا تهدیدآمیز باشد. پیشنهاد یا درخواست جنسی ناخوشایند، هر نوع رفتار و یا کلام جنسی‌ بدون رضایت طرف مقابل که شامل موارد زیر باشد از مصادیق آزار جنسی‌ هستند. مثل:

•  تعرض جنس از سوی هر شخصی میتواند رخ دهد. هرکسی در درون خود میتواند یک بیمار جنسی باشد بدون اینکه اطرافیانش بدانند. لازم نیست در شخص شخص متجاوز بدنبال ویژگی های خاص روحی، اخلاقی و فکری و ظاهری بگردید تا باور کنید و بپذیرید متجاوز است. به یاد داشته باشید که 90% تجاوزها از سوی اشخاص آشنا یعنی دوستان، فامیل و خانواده صورت می‌پذیرد.
• تعرض محدودیت سنی ندارد. افراد متجاوز معمولا بیمارهایی هستند که رخ دادن هر کاری از سوی آنها بعید نیست، پس اگر معتقدید که به خاطر سن پایین یا بالایی که دارید ایمن هستید، در اشتباهید.
• تعرض محدودیت جنسی ندارد. در بند های بالا اشاره شد که متجاوز بیمار است و نباید انتظار داشت که عاقلانه رفتار کند. اگر رفتار ناخوشایندی از سوی همجنس خودتان مشاهده کردید نیز میتواند نوعی آزار جنسی باشد.
• تعرض میتواند در هرجایی رخ دهد. در خیابان، در محل کار، در خانه، در اداره، در اتوبوس، در مترو، پارکها و سایر مکانهای عمومی و خصوصی تعرض میتواند اتفاق بیفافتد.
• تعرض میتواند در هر زمانی درخ دهد. حتما لازم نیست شب باشد، لازم نیست تنها و یا در جمع باشید. چرا که شخص متجاوز از هیچ اصولی پیروی نمیکند.

هدف من از بیان نکات فوق ایجاد احساس نا امنی در شما نبوده و نیست. بلکه مایلم این تفکر را در شما ایجاد کنم که هیچ یک از ما در قبال این نوع آزار ها ایمن نبوده و نستیم. پس برخورد با چنین مساله ای با این ایده که مشکل زنان است بسیار احمقانه، سطحی و مضحک است. چه بسا دفعاتی که داخل تاکسی بر روی ران پای من هم دست گذاشته اند! و به خوبی میتوانم آن احساس انزجار را درک کنم.

حالا در یک جمع بندی کوتاه میتوانم به این نتیجه برسم که:

"تجاوز می‌تواند از سوی هر کسی و برای هر کدام از ما در هر جایی و هر زمانی رخ دهد"

راهکار چیست؟

از دیدگاه روانشناختی با تکیه بر تربیت صحیح و آموزش می‌توان به پایین آمدن نرخ تجاوز کمک کرد. اما به‌نظر من این راهکار بسیار بلند مدت است و بهره بردن از آن نیاز به یک یا دو نسل زاد و ولد دارد که خب این به معنای تاثیر هرچه کمتر آن است.

متاسفانه درحالی که شما مشغول خواندن این مقاله هستید مسئولان نیز ترجیح میدهد راجع به این مساله سکوت کنند. و یا شاید هم باور دارند سکوت و ناآگاهی سلامت می‌آورد.

حال که هیچ حمایتی از هیچ سو صورت نمیگیرد راهکار افراد برای مقابله با این مساله چیست؟ فکر نمیکنم تنها نشستن و اعتراض کردن به تنهایی بتواند چاره باشد چرا که تا کنون دستاورد کمی داشته پس لزوم وجود راهکارهای جایگزین نیز احساس میشود.

راهکار هایی که برای مقابله با آزار های جنسی به ذهن من رسید را می‌توان این‌گونه عنوان کرد:

1- آگاهی بیشتر عموم

2- افشای بیشتر آزار ها

3- همصدایی و همراهی با قربانی

4- چشم پوشی از تعارفات و مصلحت ها

5- اعلام تعرض صورت گرفته به مراجع قضایی

با دقت به تمامی مولفه های فوق میتوانید دریابید که همگی آنها یک جنبه‌ی اجتماعی دارند و آن، همان چیزیست که میتواند موثر باشد. 

" از بین رفتن امنیت متجاوز "

هدف تمامی موارد فوق این است که حاشیه امن متجاوز شکسته شود. و اگر ترس از بازخوردهای صورت گرفته توسط جامعه در شخص متجاوز شکل گیرد قطعا که دلهره هایی بازدارنده با او همراه خواهند شد. 

فکر میکنید عملی نیست؟ با هم بررسی میکنیم:

این وبلاگ به طور متوسط در روز حدود 800بازدید کننده دارد که با احتساب نرخ جهانی قربانیان آزار جنسی (یک نفر از هر سه نفر) یعنی حدود 250 نفر روزانه به این وبلاگ سر میزنند که به گونه ای مورد ازار جنسی قرار گرفته اند. 

حال تصور کنید که هر کدام از این 250نفر این اتفاق را بازگو کنند به گونه ای که حداقل دو نفر دیگر از این رفتار ناشایست مطلع شوند. و در طول یکسال ما چه آماری خواهیم داشت ؟  چیزی حدود 90.000نفر که تعرضی را روایت کرده اند و 183.000نفر که روایت را شنیده اند. این ارقام بزرگ را تنها میتوان از جامعه‌ی خوانندگان این وبلاگ بدست آورد. جالب است نه؟ حال آنرا در مقیاس یک ایران محسابه کنید..

پس از مدتی کوتاه، با زیاد شدن تعداد روایات صورت گرفته این قبح شکسته شده و در نتیجه تعداد افرادی که میتوانند غم فرو خورده‌ی خود را به زبان بیاورند چندین برابر خواهد شد. چنین چیزی به معنای آن است که متجاوزین برای ترس از آبرو، ترس از بیکار شدن، ترس از طرد شدن و ... تا حد امکان دست به کنش های کثیف خود نمیزنند و این همان است که یک جامعه‌ی سالم بدان نیاز دارد.

این فرهنگ باید به گونه‌ای رشد کند که قربانیان بدانند در صورت سکوت نه تنها به خودظلم کرده، بلکه با قطع کردن این زنجیره‌ی افشا قربانی های احتمالی بعدی را نیز در معرض خظر بیشتری قرار داده اند.

در صورتی که مورد هر نوع تعرض جنسی قرار گرفتید:

• به متجاوز پرخاش کنید
• متجاوز را تحقیر کنید
• از اطرافیانتان کمک بخواهید
• آنرا برای اطرافیان شخص بازگو کنید
• از اطرافیانتان بخواهید او را طرد کنند

اگر تعرض صورت گرفته از حدی فرا تر بود:

• مشخصات حادثه را به یاد داشته باشید
• به آشنایان خود تلفن کنید
• حتما به پلیس مراجعه کنید
• پیش از مراجعه به پلیس حمام/دستشویی نروید
• در اسرع وقت با یک روانشناس ملاقاتی تنظیم کنید

قطعا که مورد تجاوز قرار گرفتن میتواند بد ترین و ازار دهنده ترین خاطره ی طول عمر هر کس باشد. به یاد داشته باشیم که این خاطره در مدت زمان زیادی با فرد نجات یافته خواهد ماند. مدت زمانی به اندازه‌ی تمام عمر وی. اگر شما مخاطب یک روایت تجاوز بودید به یاد داشته باشید به هیچ وجه نباید مسائلی را مطرح کرد که موجب آزار قربانی شود. پایین این بند، لیستی از مواردی که بیان آنها برای قربانی ناخوشایند است را مطالعه کنید و حتما و حتما و حتما جدی بگیرید.

  از گفتن چه حرف‌هایی به نجات‌یافتگان بپرهیزیم؟

• نکنه خودت هم خوشت میومد!
• چرا به کسی نگفتی یا به پلیس گزارش نکردی؟
• چرا مقاومت یا مبارزه نکردی که متوقف بشه؟
• به مرد که تجاوز/تعرض نمیشه!
• شما توی رابطه بودید اینکه تجاوز نیست!
• این اتفاق که واسه خیلی وقت پیشه!
• خدارو شکر کن که از این بد تر نشد!
• اصلا تو چرا فلان کارو کردی/ فلان جا رفتی..
• فکر نمیکنی وقتشه بیخیالش شی و به زندگیت برسی؟
• باز خوبه اسیب جدی ندیدی
• تقاص کارای بدت بوده این اتفاق
• بهش گفتی نه؟ مقاومت کردی؟
• چی تنت بود؟ مگه چی پوشیده بودی؟
• جایی دیگه نگو زشته/قباحت داره/ توی خودت نگهش دار تا یادت بره
• مردم بفهمن ابرومون میره
• من باهاش حرف میزنم ببینم چرا اینکارو کرده
• فلانی اهل این کارا نیست، دروغ که نمیگی؟
• و...

اگر احساس میکنید این مقاله مفید است، آنرا برای آگاهی بیشتر با دیگر اطرافیانتان به اشتراک بگذارید.

یادداشت: همچنین به یاد داشته باشیم که تجاوز میتونه از سمت ما هم صورت بگیره. این تجاوز هر شوخی جنسی هستش که با اطرافیانمون میتونیم داشته باشیم، این تجاوز هر لمس عامدانه ای هستش که یه شخص میتونه داشته باشه، این تجاوز میتونه یه ابرو بالا انداختن و یا یه چشمک توی خیابون باشه.

طبعا بین مردم و این همه ادم که قربانی تجاوز هستند متجاوزینی هم وجود دارند که عامل چنین اتفاقات شرم آوری بودن. اگر یکی از اونها هستید، دیگه کاری از دستتون بر نمیاد و بزرگترین جبران شما اینه که جلوی شخص قربانی ظاهر نشید و همیشه فاصله‌ی خودتون رو حفظ کنید. سپس سعی کنید پس از انتخاب تغییر، روند سالم تری برای زندگی‌خودتون داشته باشید.

یادمون باشه که هر نگاه نابه جایی تجاوزه و حتما لازم نیست کار بد تری باشه :)