-
Wednesday, 25 August 2021، 10:19 PM
این پست نه در خصوص خوب یا بد بودن دین و ارزش‌گزاری در خصوص باور ها، بلکه مطلقا موضوع بحث این سوال است که «اخلاقیات در ما درونی است یا حاصل آموزه های دین؟»
(مدت زمان مطالعه 6دقیقه)
اگر شما شخص دین‌مداری باشید این ممکن است براتان از بیهیات به نظر برسد که اخلاق خوب افراد ناشی از آموزه های دینی و چهارچوب دین مداری آنهاست. و اگر با دین رابطه چندان خوبی نداشته باشید احتمالا پاسختان این خواهد بود که نه، ربطی به دین و خدا و این‌گونه از آموزه ها ندارد.
حال درحالی که یکی از رایج ترین استدلال های مذهبی این است که بدون خدا و دین هیچ اخلاقی وجود نخواهد داشت و دین ناباوران این امر را رد می‌کنند و بین این دو گروه دائما بحث هایی در جریان است. من می‌خواهم نه که ارزش‌گذاری، که راه و آزمایشی ساده را با شما در میان بگذارم تا به واسطه آن بتوانید تشخیص دهید در چه موارد پاسخ این سوال (که هر گاه می‌تواند متغیر باشد) چیست.
به نظر من این فرمول را بتوان برای کسانی که از یک دین اصلی مثل اسلام، مسیحیت و یهودیت استفاده می‌کنند، حال از شما می‌خواهم که این‌گونه در نظر بگیرید:
تصور کنید که روزی خدا به زمین می‌آید و یک قانون جدید را اعلام می‌کند. و آن قانون این گونه است که می‌گوید مسئولیت اخلاقی همه مومنان(خدا پرستان) این است تا هرکسی را که نسخه‌ای از کتاب مقدس دین‌را در خانه خود ندارد، بکشند.
و سوال این است:
آیا شما از آنجائیکه این فرمان از سوی خدا آمده آن را فوراً از نظر اخلاقی قابل قبول می‌دانید؟
یا آن را رد می کنید زیرا کشتن کسی برای چنین چیزی اشتباه است؟
و به آسانی می‌توان اینجا نتیجه گیری کرد که اگر فوراً کشتن مردم را به این دلیل شروع کنید که خدا به شما دستور داده است (و بنابراین دستور، طبق تعریف "اخلاقی" بود) پس منشا اخلاق شما از طرف خدا می‌آید. اما اگر بخواهید این دستور را زیر سوال ببرید و یا رد کنید (زیرا این دستور برای شما "اشتباه" است) پس اخلاق شما از جایی دیگر (مثلا درونیات) سرچشمه می‌گیرد.
کدام شمایید؟
یادداشت
1- من سعی کردم حتما به این موضوع اشاره کنم که در اینجا بحث بر سر -منشا- اخلاقیات است. یعنی اگر ما شخصی را بدون هیچ آموزه‌ای در نظر بگیریم، آیا او اخلاقیات دارد یا خیر؟ و چنین چیزی در خصوص نگهداری جوامع، آمار جرم و جنایت، میزان خشونت و سایر عوامل اخلاقی، می‌تواند متغیر باشد.
این‌گونه نیز می‌تواند باشد که شخصی اخلاقیات خود را از دین دریافت نکند اما دین عامل کنترل کننده‌ای باشد برای دوری او از ارتکاب خشونت.
2- من این یادداشت را برای سنجش منبع اخلاقیات در افراد به کار می‌گیرم. اما لازم است این را به شما یادآور شم که این گونه مسائل، آنچنان موضوعات آسانی نیستند که بتوان به سادگی تمام راجع به آنها رای قاطع صادر کنیم. پس با توجه به هر دو بعد این قضیه، محافظه کارانه از آن استفاده کنید و ان را همه چیز ندانید.
Roya